دانستن این که چه می خواهی اولین گام رسیدن به آن چیز است . " لوییس هارت"
دکتر سعید عسگری: انتشار کتب مرجع ملی دندانپزشکی گامی بلند در راه کسب مرجعیت علمی در منطقه است!
دکتر سعید عسگری، دبیر شورای آزموش دندانپزشکی و تخصصی وزارت بهداشت جزییات کاملی از این طرح را توضیح می‌دهد:
س: موضوع تدوین کتب مرجع از چه زمانی در دستور کار دبیرخانه شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی قرار گرفت و چرا؟
ج: اندیشه تدوین کتب مرجعه ملی برای دوره دکتری دندانپزشکی ذهن
دست‌اندکاران آموزش دندانپزشکی را مدتهای مدیدی به خود معطوف داشته و از
آذر ماه ۱۳۹۲ رایزنی‌های مقدماتی با اعضای کمیته‌های راهبردی رشته‌های
مختلف تخصصی دندانپزشکی جهت این امر صورت گرفت. با در نظر گرفتن
توانمندی‌های قشر دانشگاهی و اعضاء هیئت علمی و با ایده عملی کردن شعار «ما
می‌توانیم» تصمیم به انجام این‌کار گرفته شد. هدف اصلی این دبیرخانه حرکت
به سوی مرجعیت علمی در رشته دندانپزشکی در منطقه است و به همین منظور در
جلسات مکرراً اعلام شد که حتی‌الامکان مطالب، تصاویر، عکس‌ها و ضایعات و
حتی بیماری‌ها باید مربوط به کشور ایران باشد. در نهایت اساسنامه‌ای که
شامل قوانین قابل پیش بینی و نیز رفع چالش‌های احتمالی پیش رو بود با آراء
دبیران کمیته‌های راهبردی و کمیته سه نفره ناظر بر تدوین کتب و نیز دبیر
خانه شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی تهیه و اچرائی گردید.
س: سیاستگذاری اولیه در مورد مراحل اجرایی تدوین کتاب مرجع ملی چگونه انجام شد؟
ج: در این مرحله درخصوص تعیین هیئت تحریریه، فهرست کتاب، مؤلفین
بخش‌ها و فصول و تنظیم جدول زمانبندی کار جلسات متعددی در بهمن و اسفند ماه
۱۳۹۲ با دبیران و اعضای کمیته‌های راهبردی برگزار گردید. همچنین در
اسفندماه ۹۲علاوه بر برگزاری کارگاه‌های آموزشی، نشست اختصاصی کمیته‌های
تخصصی نیز برگزار گردید که طی آن بخش‌ها، جداول و عناوین فصول مربوط به ۱۲
کتب تخصصی تنظیم شد. ضمناً در این جلسه درخصوص تعداد صفحات کتاب به تناسب
واحد درسی تصمیم‌گیری به‌عمل آمد. در جلسه مورخ 93/1/27 درخصوص متدولوژی و
مراحل تهیه و تدوین مطالب، تعداد بخش‌ها و فصول کتاب و مؤلفین هر قسمت،
بازبینی جدول زمانبندی و تهیه چک‌لیست ارزیابی پیشرفت کارگروههای تخصصی
بحث، تبادل نظر و تصمیم‌گیری شد. پس از این مرحله جهت جلب مشارکت حداکثری
اساتید علاقه‌مند، از طرف دبیرخانه فراخوان عمومی به کلیه دانشکده‌های
دندانپزشکی اعلام و از کلیه اساتید درخواست گردید جهت تدوین کتب با
دبیرخانه آموزش دندانپزشکی و تخصصی همکاری نمایند. انتخاب نویسندگان بر
اساس ضوابط خاصی که در اساسنامه تدوین کتب آورده شده بود توسط دبیران
کمیته‌های راهبردی صورت گرقت.
س: نویسندگانی که اعلام آمادگی کرده بودند چگونه برای این‌کار توجیه شدند؟
ج: در تاریخ 93/2/19 از تمامی همکارانی که برای مشارکت در نگارش
کتب مرجع ملی اعلام آمادگی کرده بودند برای شرکت در جلسه توجیهی که در
دانشکده دندانپزشکی تهران برگزار شد دعوت به‌عمل آمد. در این جلسه
کارگاهی، چندین موضوع سخنرانی از جمله آشنایی با نحوه نگارش، نحوه رفرنس
نویسی با استفاده از نرم افزار EndNote و همچنین آشنایی با نرم افزار Word
عنوان شد. طی این جلسه که یکی از روزهای بسیار مهم برای شروع کار بود در
کارگروههای مختلف تخصصی به تعیین فصول، نویسندگان هر فصل، نویسندگان مسئول
هر فصل و همچنین نمودار شاخه درختی نویسندگان ترسیم و جدول زمانبندی تدوین
و چاپ کتاب به شرکت کنندگان اعلام گردید.
س: پیشرفت کار چگونه ارزیابی می‌شد؟
ج: در طول این مدت مرتبا روند پیشرفت کار در جلسات ماهیانه با
اعضای کمیته‌های راهبردی تخصصی ارزیابی می‌گردید. در تاریخ 93/4/18
جلسه‌ای در دانشکده دندانپزشکی شهیدبهشتی برگزار و طی آن گزارش عملکرد
دبیران کمیته‌های راهبردی رشته‌های مختلف ارائه گردید و در نهایت تصمیم
به تشکیل نشست یک هفته‌ای با حضور برخی از نویسندگان در مشهد مقدس گرفته
شد. در این جلسه که در تاریخ 93/8/2 لغایت 93/8/8 در مشهد مقدس برگزار
گردید موارد ذیل پیگیری شد:
بررسی و جمع‌آوری محتوای کتب به تفکیک بخش‌ها، دسته‌بندی مطالب دریافت شده و
مورد نیاز برای فصول مختلف، جمع‌بندی و ویرایش علمی اولیه مطالب و تطبیق
با جدول فصول و تعیین کاستی‌های فصول مختلف. در پایان اعضاء تیم هر رشته
تخصصی مجدداً به تدوین مطالب با رویکرد رفع کاستی‌های موجود، با نظارت دبیر
هر رشته ادامه دادند.
س: در مورد ادامه کار و چگونگی آن توضیح بفرمایید.
ج: متعاقب آن در نشست سه روزه تهران که در روزهای دوازدهم تا
چهاردهم آذر ماه ۱۳۹۳ برگزار شد به ویرایش نهایی متون و جداول و تصاویر
پرداخته شد. همچنین در این نشست علاوه بر تکمیل فصول کتاب، بسته به نوع
رشته، تصاویر طراحی شده و تصاویر ضایعات بررسی شد و قابل استفاده‌ترین
تصاویر برای متون مربوطه انتخاب شد. همچنین در مورد تصاویری که طراحی شده
بود بحث و تبادل نظر گردید. در ادامه ویراستاری علمی برای فصول مختلف انجام
و سپس متون برای ویرایش ادبی ارسال گردید که پس از انجام ویراستاری ادبی
یک‌بار دیگر مستون از نظر علمی مورد بررسی قرار گرفته و برای صفحه آرایی به
مسئول مربوطه ارجاع شد.
س: کتب مرجع ملی در چند رشته نوشته شده است؟
ج: کتب مرجع ملی دندانپزشکی در ۱۲ رشته مختلف دندانپزشکی تدوین
شده و دارای ۱۴ مجلد است و پس از یک و نیم سال کار مداوم دبیرخانه، کمیته ۳
نفره اجرایی، دبیران کمیته‌های راهبردی و همکاران نویسنده در تیم‌های
مختلف، هم اکنون در مرحله چاپ می‌باشند.
س: مخاطبین کتب مرجع چه کسانی هستند؟
ج: این کتب جهت آزمون دستیاری و آزمون‌های مختلف دندانپزشکی نظیر
جایابی و ملی به‌عنوان مرجع (رفرنس) آزمون معرفی خواهند شد. میزان درصد
سوالات برگرفته از این کتب در آزمون دستیاری در اینده نزدیک اطلاع رسانی
خواهد شد. لازم به ذکر است این کتب منبع اصلی تدریس و مطالعه دانشجویان
رشته دندانپزشکی در تمامی دانشکده‌های دندانپزشکی کشور خواهد شد. البته
هیچگونه منعی برای مطالعه و استفاده از کتب انگلیسی و منابع خارجی نیست.
س: با توجه به تجدید چاپ کتب مرجع انگلیسی و تغییر احتمالی بعضی مطالب و نکات، آیا برای این امر چاره‌ای اندیشیده‌اید؟
ج: بله در همین راستا اقدامات اولیه درخصوص تأسیس کمیته کتب مرجع
ملی در حال انجام است. این دبیرخانه بلافاصله پس از چاپ اولین کتاب کار خود
را شروع خواهد کرد. شرح وظیفه اصلی این کمیته مشخص شده و جزئیات آن،
همچنین اعضاء این کمیته تعیین و اعلام خواهند شد.
س: آیا می‌توان کتب مرجع را خلاصه و یا CDR از آن‌ها تهیه نمود؟
ج: در پشت جلد تمام کتب مرجع این جمله درج شده است که کلیه حقوق
مادی و معنوی این کتاب متعلق به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است و
هرگونه استفاده از محتوای کتاب تحت هر عنوان نیازمند کسب اجازه از صاحب اثر
است. بنابراین در عرصه و فضای فرهنگی و علمی کنونی کشور و در چاچوب‌های
قانونی مترتب بر آن، مشروط بر اخذ مجوز از وزارت بهداشت، به عنوان صاحب
اثر، منطقا این امکان وجود خواهد داشت.
س: ارتباط کوریکولوم دوره دکتری رشته دندانپزشکی عمومی و کتب مرجع ملی چگونه خواهد بود؟
ج: با توجه به اینکه اساس آموزش در دانشکده‌های دندانپزشکی کشور
بر مبنای کتب مرجع ملی دندانپزشکی عمومی خواهد بود، بنابراین موضوع انطباق
حداکثری کوریکولوم دوره دندانپزشکی عمومی با کتب مرجع ملی در دستور کار
دبیرخانه قرار گرفته است.
منبع: دندانه
